Vrijheid, een concept dat al eeuwen oud is.
Op meerdere manieren wordt vrijheid ervaren en gevoeld. En telkens weer lijkt deze waarde sterk onder druk komen te staan.
Wat is vrijheid?
Vrijheid is de mogelijkheid om naar eigen wil te leven. De mogelijkheid van mensen om aan allerlei activiteiten mee te kunnen doen. Of het nu werk, sociale activiteiten of bijvoorbeeld politiek is. Maar ook om te bewegen hoe jij wil, te zijn wie je bent, bijvoorbeeld artistieke uitingen wilt kunnen hebben en te mogen wat jij wil. Er lijkt een trend te ontstaan dat vrijheid een van de belangrijkste maatschappelijke waarden gaat worden. Of is dat altijd al zo geweest?
Wie heeft vrijheid nodig?
De data 4 en 5 mei zijn data waarop circa 75% van de Nederlanders zich een soort van bezig houden met (het ontnemen van) vrijheid. Want wie heeft vrijheid nodig? In verschillende delen van de wereld gelden verschillende vormen van vrijheid van de bestuurlijke machten van het land. Het ene land hanteert een democratische vrijheid, een ander land een communistische vrijheid, weer een ander land wordt bestuurd vanuit autocratie en hanteert nauwelijks tot geen vrijheid.
Wat in deze tijd ook typerend is voor vrijheid, zijn de ‘natte markten’. De dieren die in deze kooien zitten, hebben per definitie géén vrijheid. Maar ook dieren in dierentuinen, dieren in natuurreservaten, zelfs huiskatten hebben eigenlijk geen vrijheid.
Vrijheid was ook zeker niet weggelegd in de bezette landen tijdens alle oorlogen die zijn geweest. Of het nu de Messenische oorlog, de Gele Tulbandenopstand, de 1e tm de 9e Kruistocht, 1e en 2e Wereldoorlog tot en met de meest actuele handelsoorlogen betreft. In een bepaalde vorm wordt al eeuwenlang de vrijheid van mens en dier afgenomen.
Vrije wil
Mensen vertalen vrijheid vaak naar vrije wil. Het zelf controle hebben over wat je denkt en doet. Zeer interessant onderwerp op dit moment. Er wordt ons namelijk dagelijks verteld dat we in een oorlogssituatie verkeren waarbij de vijand onzichtbaar is. Een beetje zoals ‘snipers’ die mensen binnen anderhalve meter afstand kunnen elimineren?
Maar ook dat we vooral binnen moeten blijven. Zodat je dan extra rekening houdt met de zwakkeren en ouderen. En niet te vergeten, er zijn apps in ontwikkeling die je kunnen laten weten of je in de buurt van die onzichtbare vijand bent. Soort track and trace, alleen wordt er geen leverdatum meegegeven.
Het is überhaupt de vraag of vrije wil bestaat. Hier zijn hele theorieën over. Filosofische, theologische, ethische en wetenschappelijke theorieën. Ik ben van mening dat er geen vrije wil is. Ons brein reageert uit zichzelf ergens op. Wij denken dat we dan, door het maken van keuzes, toch een vrije wil hebben. Maar het maakt niet uit wat ik vind. Ik kijk om me heen en zie een tweesplitsing ontstaan in de maatschappij. Die begint met de ouderen/zwakkeren vs de sterken. De jongeren vs ouderen. Rijk vs arm. Werk vs werkloos. Gezond vs ongezond. Persoonlijk vs digitaal. Corona vs al het andere. En in geen van de gevallen is er sprake van vrije wil.
Verzet
Het Verzet is een verzamelnaam voor alle personen en groepen die tijdens de Tweede Wereld oorlog weerstand boden aan de bezetting door de Duitsers. Een bezetting die in mijn ogen vele malen ingrijpender is dan de ‘bezetting’ die door de Corona maatregelen van kracht is. En toch blijft men spreken over die ‘oorlog’ tegen de onzichtbare vijand. Waarom voelen Nederlanders dan tóch weerstand? Is het weerstand tegen het inperken van onze vrijheid? Inperken van ons sociale leven? Inperken van onze leefruimte? Of is het weerstand omdat er mogelijk een gevoel van onderdrukking van die vrijheid is? Al pratende met oorlogsslachtoffers, ook uit recente oorlogen, krijg ik in ieder geval de indruk dat ‘schade’ door deze ‘onderdrukking’ in het niet valt bij de onderdrukking die de échte oorlogsslachtoffers hebben meegemaakt.
Emoties en gevoelens
Wat zijn onze emoties en gevoelens bij deze crisis? Opa’s en oma’s kunnen de kleinkinderen alleen via beeldbellen/glas of anderhalve meter afstand zien. De helft van de prof voetballers voelt zich depressief. Mensen met GGZ aandoeningen hollen flink achteruit. Zorgpersoneel loopt op hun tandvlees. Docenten voelen zich ontheemd nu ze niet kunnen werken met en voor kinderen. HoReCa gelegenheden gaan naar de klote. Bij een kuchje in de supermarkt wordt je direct scheef aangekeken. Seizoensarbeiders die met 4-8 mensen op een kamer slapen hebben angst om Corona te krijgen. Thuiszorgmedewerkers zijn boos omdat het mondkapje misschien wel gaat naar kappers. Relaties gaan kapot omdat mensen nu wel tijd hebben voor elkaar.
Ondanks dat er sprake is van een intelligente lockdown, begrijpt meer dan de helft van Nederland niet wat alles nou echt betekent. Met gemengde gevoelens wordt er gekeken naar Zweden, waar mensen wel vrijer mogen zijn. En volgens alle (push)berichten ziet het ernaar uit dat het gros van Nederland dalijk in een Corona burn-out zit. Op deze emotie- propaganda sorteert menig hulpverlener al voor.
Al met al doet deze situatie veel met ons gemoed. Maar om nou te spreken van gevoelens en emoties zoals die bij een oorlogssituatie………?
Herdenking
Allerlei herhalingen op televisie van oude voetbalwedstrijden, nostalgische gesprekken met elkaar, “ik mis je” – tekeningen op de straten en op de ramen van scholen en sportverenigingen, bekijken van fotoalbums van oude vakanties.
Ik ben benieuwd wat er vanavond om 20:00 uur door het hoofd gaat van de Nederlanders. Of we dan oprecht de slachtoffers van die écht verschrikkelijke oorlog herdenken. Waarbij ontzettend veel doden zijn gevallen, mensen tot op de dag van vandaag trauma’s herbeleven, mensen nog steeds intens verdriet hebben als enige overlevende van de familie, het niet tot je beschikking hebben van (gezond) voedsel, het enige sporten het scheppen van graven in het strafkamp is of dat thuis-“Arbeit frei macht”.
En vraag je dan af welke emoties van jou zijn…….. En welke van de onzichtbare vijand………
Mooie individuele start van jouw Emolutie.